Pomnik Partyzanta
Rok odsłonięcia
1967
Osoba/osoby/wydarzenie, którym poświęcony jest pomnik
Pomnik poświęcony jest partyzantom ziemi kraśnickiej z lat 1940 - 1944. Został ufundowany przez społeczeństwo, symbolizuje pamięć za poniesioną ofiarę.
Położenie
Kraśnik, pl. Stanisława Surdackiego
Położenie względem otoczenia
Pl. Stanisława Surdackiego w Kraśniku, u zbiegu ulic Gabriela Narutowicza, Andrzeja Struga i Mostowej, w pobliżu ronda im. Żołnierzy Wyklętych.
Tekst inskrypcji
Na cokole na tablicy przedniej: „Bohaterskim partyzantom ziemi kraśnickiej 1940-1944”
Na cokole na tablicy tylnej wymienione są miejscowości: „Rzeczyca, Grabówka, Karpiówka, Świeciechów, Ludmiłówka, Trzydnik”.
Na bocznych ścianach cokołu jako element płaskorzeźby fragmenty Marszu Gwardii Ludowej:
„My ze spalonych wsi/ my z głodujących miast/Za głód za krew/ za lata łez/ już zemsty nadszedł czas”
„Więc zarepetuj broń/ i w serce wroga mierz/dudni już krok/ milionów krok/ brzmi partyzancki śpiew”.
Ogólny opis
Postać partyzanta, odlana z brązu, wysokość 3,3 metra, przedstawia kroczącego partyzanta z pasem nabojów i „pepeszą", posąg ustawiony na cokole o wysokości 4,7 metra, do którego przymocowano 2 tablice. Na frontowej i tylnej ścianie cokołu inskrypcje. Na bocznych ścianach płaskorzeźby przedstawiające sceny „z życia partyzanta" m. in.. m.in. opuszczenie wsi -pożegnanie matki z synem, oraz przygotowania do wykolejenia niemieckiego pociągu wojskowego.
Stan zachowania
Dobry
Okoliczności odsłonięcia pomnika
Pomnik dłuta profesora Franciszka Strynkiewicza z ASP w Warszawie, Pomnik, postawiony na urnie z ziemią z miejsca bitwy na Porytowym Wzgórzu (14 VI 1944). Płaskorzeźby zdobiące cokół zostały wykonane przez żonę autora monumentu - Barbarę Strynkiewicz. Odsłonięcie pomnika nastąpiło 22 VII 1967 roku. W jego odsłonięciu pomnika udział wzięli m.in. przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Paweł Dąbek oraz wiceminister Obrony Narodowej gen. Grzegorz Korczyński.
Późniejsza historia
Stojący na cokole partyzant uważany był za najbardziej charakterystyczną budowlę w Kraśniku. Przez lata widokówki z miasta wydawano głównie z jego wizerunkiem. W 2018 pomnik w opinii IPN uznano za „niezgodny z ustawą o zakazie propagowaniu komunizmu lub innego ustroju totalitarnego” i wyznaczono miastu termin na jego usunięcie do 6 VII 2018. Miasto zwróciło się do Muzeum w Kozłówce z propozycją przeniesienia pomnika, które jednak odmówiło przejęcia go. W 2018 r. Stowarzyszenie Uczciwy Kraśnik rozpoczęło zbiórkę podpisów pod petycją z żądaniem zachowania pomnika na miejscu. W ciągu tygodnia podpisało ją 1500 osób, w tym starosta kraśnicki Andrzej Maj, w obronie Pomnika Partyzanta wystąpił również Związek Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych RP. Ostatecznie Wojewoda Lubelski zadeklarował, że nie będzie domagał się demontażu monumentu, Skorygowane będą natomiast tablice zawieszone na pomniku oraz napisy na cokole, by wyraźnie wskazać udział różnych formacji w wojnie partyzanckiej na południowej Lubelszczyźnie.
Współczesne znaczenie
Dla wielu mieszkańców jest on znaczącym i istotnym symbolem miasta i jego historii. Jego wizerunek zdobił pocztówki, znaczki i przewodniki od wielu lat. Pomimo iż utracił swoje pierwotne znaczenie najważniejszego pomnika wmieście, to dla części mieszkańców nadal stanowi ważny element lokalnej tożsamości. Dość duże zaangażowanie mieszkańców w obronę pomnika w 2018 r., de facto przesądziło o jego pozostawieniu.
Publikacje, źródła, linki
https://pl.sputniknews.com/polska/201806188182921-sputnik-polska-krasnik-ipn-pomnik-partyzanta/
Położenie
Galeria zdjęć
Kraśnik, lubelskie.
Polska ,23-200
