Położenie względem otoczenia

Pomnik stoi na otwartej przestrzeni miejskiej, przy ul. Łąkowej, u stóp  sanktuarium Matki Boskiej Zwycięskiej.

Tekst inskrypcji

Napis na pomniku: "Katyń 1940. Pomordowanym z Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska i innych obozów".

Napisy na tablicach: "Katyń - Kozielsk / Charków - Starobielsk / Miednoje - Ostaszków / Miejsca nieznane Ukraina Zachodnia i Białoruś – Zachodnia" [oraz ok. 400 nazwisk ofiar zbrodni katyńskiej]

Ogólny opis

Pomnik ma postać czworobocznego słupa, na którym znajduje się godło Polski i inskrypcja. Wykonany jest z granitu. Całości kompozycji dopełniają stojące po obu stronach pomnika kamienne bloki, na których umieszczono tablice epitafijne. Na cokole pomnika znajduje się znicz gazowy.

Stan zachowania

Dobry

Okoliczności odsłonięcia pomnika

Wiosną 1940 r. na terenie sowieckich republik ukraińskiej i białoruskiej NKWD wymordowało strzałem w tył głowy polskich obywateli - jeńców wojennych z Katynia, Charkowa i Kalinina (Tweru) oraz więźniów (wojskowych i cywilów). W okresie PRL zbrodnia katyńska była przez władze zakłamywana (sprawstwo przypisywano Niemcom). Pomnik w Łodzi postawiono już po upadku komunizmu ze składek społecznych, u stóp świątyni wzniesionej jako wotum Łodzian za zwycięstwo odniesione nad bolszewikami w 1920 r. Został zaprojektowany przez artystę rzeźbiarza Włodzimierza Ciesielskiego z Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Prace projektowe i budowlane wykonali członkowie Stowarzyszenia „Rodzina Katyńska” w Łodzi - potomkowie ofiar. 15 VIII 1990 r. odbyło się wmurowanie aktu erekcyjnego, a 16 IX 1990 r. monument został odsłonięty przy udziale rodzin pomordowanych, w oprawie ceremoniału wojskowego. Pomnik został poświęcony przez biskupa łódzkiego Władysława Ziółka w asyście duchownych wyznań katolickiego, ewangelickiego, prawosławnego i mojżeszowego.  W cokole pomnika umieszczono urny z ziemią z dołów śmierci Katynia, Charkowa i Miednoje. Monument w Łodzi był pierwszym w Polsce pomnikiem katyńskim, ustawionym w otwartej przestrzeni miejskiej.

Późniejsza historia

W latach 1995 i 2000, w 55. i 60. rocznicę zbrodni katyńskiej, przy pomniku odsłonięto tablice epitafijne poświęcone ok. 400 ofiarom zbrodni katyńskiej spośród rodzin członków Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Łodzi. W 2004. r. w rocznicę zbrodni katyńskiej w pomnik uroczyście została wmurowana urna z ziemią z Polskiego Cmentarza Wojennego w Bykowni. W 2006 r. miejsce, w którym stoi pomnik, otrzymało nazwę Placu Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

Współczesne znaczenie

Pomnik odgrywa istotną rolę jako miejsce lokalnych uroczystości religijno-patriotycznych organizowanych w mieście z okazji Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, Święta Wojska Polskiego i rocznicy agresji ZSRS na Polskę. Uczestniczą w nich przedstawiciele władz lokalnych, Wojska Polskiego, Policji Państwowej, służb, harcerze, młodzież szkolna i mieszkańcy Łodzi.

Publikacje, źródła, linki

https://www.mbz.lodz.pl/katyn

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Katyński_w_Łodzi

https://dzieje.pl/aktualnosci/w-lodzi-uczczono-pamiec-ofiar-zbrodni-katynskiej-0

https://lodz.ipn.gov.pl/pl6/aktualnosci/20954,Uroczystosci-pod-Pomnikiem-Katynskim-w-Lodzi-w-75-rocznice-Zbrodni-Katynskiej-Lo.html

https://www.lodzkie.pl/strona-glowna/aktualnosci/rocznica-zbrodni-katyńskiej

https://www.niedziela.pl/artykul/101043/nd/W-holdzie-Ofiarom-Katynia