Położenie względem otoczenia

Pomnik znajduje się na placu Powstańców Warszawy (wcześniej nosił nazwę placu Napoleona), u wylotu ulicy Wareckiej.

Tekst inskrypcji

Wielkiemu wodzowi Wyżasza Szkoła Wojenna 4.V.1923

Napis na kamiennej płycie u dołu cokołu: Pomnik odtworzony 05.05.2011 w miejscu wzniesienia 05.05.1921 pierwszego pomnika cesarza Napoleona I w Warszawie

Ogólny opis

Pomnik wykonany z brązu ma formę popiersia. Jego całkowita wysokość wynosi ok. 4,5 m. Przedstawia Napoleona, który wnikliwie wpatruje się w każdego przechodzącego człowieka. Ubrany jest w mundur. Po lewej stronie, na piersi można dostrzec Order Narodowy Legii Honorowej. To najwyższe odznaczenie nadawane przez Francję za szczególne osiągnięcia wojskowe. Na głowie ma charakterystyczny kapelusz zwanym bikornem (dwurogiem), noszonym w XVIII i XIX w. zwłaszcza w wojsku i marynarce. Na jasnym, granitowym cokole, tuż przy Napoleonie, znajdują się przygotowujące się do lotu dwa orły. Na cokole widać koronę wykonaną z brązu, tuż pod nią z tego samego materiału inicjał imienia Napoleona. Na cokole, z tyłu umieszczono tablicę informującą o tym, że pomnik jest darem wspólnoty francuskiej w Polsce, wymieniono patronujących przedsięwzięciu oraz fundatorów, a także zamieszczono wzmiankę o tym, ze pomnik jest rekonstrukcją.

Stan zachowania

Zrekonstruowany

Okoliczności odsłonięcia pomnika

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wdzięczność za wsparcie udzielone przez Francję oraz niesłabnąca sympatia do Bonapartego zmotywowały władze Warszawy, by upamiętnić cesarza Francuzów. W setną rocznicę jego śmierci 5 maja 1921 r. na ówczesnym Placu Wareckim stanęło na cokole popiersie Napoleona. Wyrzeźbił je profesor modelowania w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych Jan Antoni Biernacki. Wkrótce uczczono to zmianą nazwy placu na Napoleona. Jednak postument zaczął się rozpadać i kilka miesięcy później musiano go rozebrać. Drugi pomnik, złożony z popiersia i cokołu zaprojektował zawodowy żołnierz, a zarazem rzeźbiarz mjr Michał Kamieński. Wykonała zaś pracownia „Bracia Łopieńscy”. Na życzenie Piłsudskiego stanął on przed wejściem do budynku Wyższej Szkoły Wojennej przy ul. Koszykowej 79. Uroczystego odsłonięcia dokonano 3 maja 1923 r. Uświetnili je swą obecnością Józef Piłsudski oraz marszałek Ferdynand Foch, którego trzy tygodnie wcześniej uhonorowano tytułem Marszałka Polski.

Późniejsza historia

Pomnik Napoleona Bonaparte szybko został rozpoznawalnym znakiem Wyższej Szkoły Wojennej. Zwyczajem stało się, że na zakończenie nauki oficerowie robili sobie pod nim zbiorowe fotografie. Monument przetrwał niemiecką okupację i Powstanie Warszawskie ale zaraz po II wojnie światowej został rozebrany przez komunistyczne władze stolicy. Zdjęte wówczas popiersie trafiło do warszawskiego Muzeum Wojska Polskiego. W latach 60.zostało ono postawione na wewnętrznym dziedzińcu muzeum. Pięćdziesiąt lat później pomysł rekonstrukcji pomnika narodził się w Polskiej Sekcji Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Członków Legii Honorowej. Animatorem tego był prezes sekcji Jean Caillot. Jej członkowie zebrali fundusze na odtworzenie monumentu wśród Francuzów mieszkających w Polsce. Zgodę na ponowne uhonorowanie Bonapartego wydała Rada Warszawy na początku 2011 r. Wierną replikę zniszczonego pomnika wykonali rzeźbiarze Paweł Pietrusiński i Marek Żebrowski. Przy czym zrekonstruowany monument stanął nie przy ul. Koszykowej, lecz w miejscu swej pierwszej lokalizacji na dawny placu Napoleona, obecnie Powstańców Warszawy. Na odsłonięcie w 190. rocznicę śmierci cesarza Francuzów 5 maja 2011 przybyli m.in.: ambasador V Republiki Francois Barry Delongchamps i były premier Tadeusz Mazowiecki, reprezentujący prezydent RP. Uroczystość uświetnił oddział honorowy 2 pułku francuskich huzarów. Natomiast zachowany oryginał popiersia Bonapartego w 2017 r. zostało wypożyczony od Muzeum Wojska Polskiego przez Akademię Sztuki Wojennej.

Współczesne znaczenie

Sentyment Polaków do osoby Bonapartego był po odzyskaniu niepodległości bardzo duży. Podobnie serdeczne uczucia budziła Francja. Oba te czynniki przyniosły bardzo szybkie powstanie pomnika cesarza Napoleona. W czasach II RP pełnił on rolę symbolu przyjaźni polsko-francuskiej. Jednocześnie upamiętniając uwielbianą w Polsce postać historyczną. Jego symboliczna wymowa, a także przypominanie o wspólnej walce Polaków i Francuzów z Rosją sprawiły, że komunistyczny reżym nie zaakceptował istnienia pomnika w przestrzeni publicznej. Po rekonstrukcji spełnia on swe pierwotne funkcje, zbliżając do siebie Polaków oraz Francuzów. Z racji bogatej historii stał się też atrakcją turystyczną, opisywaną w warszawskich przewodnikach.

Publikacje, źródła, linki

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Napoleona_Bonaparte

http://warszawista.blogspot.com/2012/08/jedyny-pomnik-napoleona-bonaparte-w.html#.XMmYfFszbIU

http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/23063,warszawa-pomnik-napoleona-bonaparte.html

https://dzieje.pl/aktualnosci/napoleon-w-warszawie-inauguracja-pomnika

http://warszawa.naszemiasto.pl/artykul/nowy-pomnik-napoleona-w-warszawie-odsloniecie-w-czwartek,887419,art,t,id,tm.html

http://warszawamoimoczkiem.blogspot.com/2013/12/pomnik-napoleona-bonaparte.html