Pomnik Elżbiety Zawackiej
Rok odsłonięcia
2014
Osoba/osoby/wydarzenie, którym poświęcony jest pomnik
Pomnik poświęcony jest gen. Elżbiecie Zawackiej. Uczestniczce obrony Lwowa podczas kampanii wrześniowej, w czasie okupacji kurierce AK oraz organizatorce struktur Wojskowej Służby Kobiet na Śląsku, jedynej kobiecie Cichociemnej. Po wojnie członkini konspiracyjnego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, represjonowanej przez reżim komunistyczny. W 1951 r. skazanej na 10 lat więzienia, zwolnionej 4 lata później. W późniejszym okresie zajmującej się badaniami naukowymi z zakresu pedagogiki. W 1996 r. nadano jej tytuł profesora zwyczajnego. Mianowana generałem brygady w roku 2006.
Położenie
Toruń, ul. Podmurna
Położenie względem otoczenia
Pomnik usytuowany jest w północnej części Zespołu Staromiejskiego, przy ul. Podmurnej, przed siedzibą Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, Archiwum i Muzeum Pomorskim Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek.
Tekst inskrypcji
brak
Ogólny opis
Pomnik wykonany z brązu, przedstawia ok. 80-letnią Elżbietę Zawacką siedzącą w fotelu okrytym kocem. Jej wzrok skierowany jest na przechodniów. W prawej ręce trzyma okulary, a lewą dłonią dotyka książki leżącej na okrągłym stoliku. Ubrana jest w koszulę, spódnicę i kamizelkę, do której przypięte są odznaczenia: Znak Spadochronowy AK, symbol stopnia wojskowego, Order Orła Białego i Virtuti Militari. Tuż za pomnikiem, na ścianie budynku Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej umieszczono jej notkę biograficzną w języku polskim oraz angielskim.
Stan zachowania
Dobry
Okoliczności odsłonięcia pomnika
Pomysł budowy pomnika wysunął zarząd Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, która została przez nią założona w 1990 r. Inicjatywę poparły władze Torunia oraz samorząd wojewódzki. Fundusze zostały zebrane przez fundację w zbiórce publicznej, zaś projekt pomnika wykonał toruński rzeźbiarz Tadeusz Porębski. Pierwotnie planowano, że figura gen. Zawackiej zostanie posadzona na ławeczce, jednak Porębski uznał to rozwiązanie za zbyt często powtarzane. Ławeczkę zastąpił fotelem. Gotowy pomnik uroczyście odsłonięto 26 września 2014 r., przy okazji obchodów Dnia Polskiego Państwa Podziemnego w asyście harcerzy i kompanii honorowej WP. Patronat nad uroczystością objął prezydent RP Bronisław Komorowski, którego list odczytano w trakcie odsłonięcia pomnika.
Późniejsza historia
Współczesne znaczenie
Pomnik Elżbiety Zawackiej upamiętnia osobę pani generał oraz jej związki z miastem, w którym przyszła na świat 19 marca 1909 r. i zmarła 100 lat później w 2009 r. Po II wojnie światowej na terenie Torunia Zawacka rozwijała działalność antykomunistycznej organizacji Wolność i Niezawisłość. Aresztowana przez UB, lata 1951-1955 spędziła w więzieniu. Po wyjściu na wolność wyjechała, by wrócić w 1972 r. Podjęła wówczas pracę na UMK w Instytucie Pedagogiki i Psychologii. Działała w środowisku kombatantów AK. Pomnik przypomina nie tylko o jej barwnej i bardzo ważnej dla miasta postaci, ale też oddaje cześć Polskiemu Państwu Podziemnemu i powojennej, antykomunistycznej konspiracji. Jest punktem pamięci, przy którym organizowane są uroczystości związane z upamiętnianiem AK oraz WiN. Stał się też szybko atrakcją turystyczną promowaną w przewodnikach.
Publikacje, źródła, linki
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_El%C5%BCbiety_Zawackiej_w_Toruniu
https://www.polskieszlaki.pl/pomnik-elzbiety-zawackiej-w-toruniu.htm
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/48803,torun-pomnik-prof--elzbiety-zawackiej.html
http://www.turystyka.torun.pl/art/1182/pomnik-elzbiety-zawackiej.html
https://www.torun.pl/pl/odsloniecie-pomnika-gen-prof-elzbiety-zawackiej
http://potoruniu.blogspot.com/2014/09/pomnik-gen-elzbiety-zawackiej.html
Położenie
Galeria zdjęć
Toruń, kujawsko-pomorskie.
Polska ,87-100
