Pomnik POW (Pomnik Orła Białego)
Rok odsłonięcia
1936
Osoba/osoby/wydarzenie, którym poświęcony jest pomnik
Pomnik POW, zwany również Pomnikiem Orła Białego, poświęcony jest tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej, założonej przez Józefa Piłsudskiego w sierpniu 1914 r. Działającej podczas I wojny światowej głównie na terenie Królestwa Polskiego oraz reszty ziem zaboru rosyjskiego. Organizację tworzyły początkowo: Związek Walki Czynnej oraz grupy Armii Polskiej. Oficjalną nazwę POW nadano konspiracyjnym grupom w październiku 1914 r.
Położenie
Polska, Dąbrówka Kościelna
Położenie względem otoczenia
Pomnik znajduje się na rynku przykościelnym, w centrum wsi Dąbrówka Kościelna, położonej w gminie Szepietowo.
Tekst inskrypcji
Bojownikom Niepodległości Peowiacy, 1914-1918-1920.
Ogólny opis
Cementowy pomnik został posadowiony na niewysokim, trójkątnym podeście. Szczyt cokołu, mającego kształt kolumny, wieńczy kula, na której umieszczono zrywającego się do lotu orła. Przy pomniku znajduje się pamiątkowa tablica informacyjna. Opisano na niej jego dzieje i okoliczności pierwszego oraz ponownego odsłonięcia. Po prawej stronie piedestału oczom przechodniów ukazuje się wyrzeźbiona odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej. Przyznawano ją weteranom tej organizacji. Zwano ją także Odznaką P.O.W. lub Krzyżem P.O.W. Odznaczenie ma formę krzyża kawalerskiego. Na ramionach znajdują się wypukłe litery: „P”, „O” i „W” oraz data „1918”, pośrodku natomiast inicjały Józefa Piłsudskiego: „JP”, a między ramionami potrójne promienie. Pomnik otoczono łańcuchem przymocowanym do kamiennych słupów. W 2017 r. po odrestaurowaniu monumentu oraz placu wokół niego na cokole zawieszono krzyż z umierającym Chrystusem.
Stan zachowania
Dobry
Okoliczności odsłonięcia pomnika
Inicjatywa budowy pomnik POW w Dąbrówce Kościelnej została ogłoszona w 10. rocznicę odzyskania niepodległości – w 1928 r. Uroczyste odsłonięcie monumentu nastąpiło 30 sierpnia 1936 r. Inicjatorem uroczystości był Bolesław Sztyler, zastępca komendanta POW w Wysokiem Mazowieckiem podczas I wojny światowej, następnie naczelnik OSP tamże w latach 1920-1935. W ceremonii wziął udział starosta wysokomazowiecki Józef Świątkiewicz, kombatanci z Polskiej Organizacji Wojskowej oraz członkowie innych organizacji (Związek Rezerwistów, Związek Strzelecki, Ochotnicza Straż Pożarna i oddział Krakusów pod dowództwem por. Wasilewskiego). Jak odnotowano na tablicy pamiątkowej, umieszonej przy monumencie, został on wykonany za fundusze zebrane przez „brać peowiacką na czele ze swoim komendantem – bohaterem z 1920 r., inwalidą kpt. Białym”. Odsłonięciu towarzyszyły okolicznościowe przemówienia oraz nabożeństwo. Na koniec uroczystości wedle zapisu na tablicy pamiątkowej: „Trzykrotnie okrzyki na cześć Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, Pana Prezydenta i Naczelnego Wodza” wznieśli wszyscy obecni, na czele ze stojącymi w szeregu peowiakami.
Późniejsza historia
Pomnik Orła Białego przetrwał II wojnę światową bez żadnego uszkodzenia. W 2017 r. za sprawą starań burmistrza Szepietowa – Roberta Wyszyńskiego dokonano jego gruntownego odnowienia wraz z rewitalizacją otaczającego go placu. W dniu 6 maja 2018 r. został ponownie odsłonięty. Ceremonię otworzył spektakl patriotyczny, przygotowanym przez uczniów ze szkół podstawowych z gminy Szepietowo. Następnie odprawiono mszę w intencji Poległych w obronie ojczyzny. Uczestnicy przy akompaniamencie Młodzieżowej Orkiestry Dętej GOK z Szepietowa przeszli pod pomnik. Po podniesieniu flagi na maszt i odśpiewaniu hymnu Komendant główny Stowarzyszenia Historycznego im. Polskiej Organizacji Wojskowej ppłk POW Piotr Augustynowicz i burmistrz Szepietowa przecięli wstęgę. Następnie poświęcono pomnik i odczytano apel pamięci. Harcerze zapalili znicze z ogniem niepodległości. Złożono wieńce oraz wysłuchano okolicznościowych przemówień.
Współczesne znaczenie
Pomnik pełni znaczącą rolę, jako lokalne miejsce pamięci. Choć poświecony jest konspiracyjnej organizacji, nieodgrywającej pierwszoplanowej roli w dziejach walk o niepodległość Polski i tak jest miejsce, w którym lokuje się wszelkie uroczystości patriotyczne. Wynika to z tego, że monument zaczął być postrzegany w gminie Szepietowo jako symbol, oddający hołd nie tylko członkom POW. Nabrał bardziej uniwersalnej wymowy, okazywania czci wszystkim bohaterom walk niepodległościowych. Współcześnie można go znaleźć na kartach przewodników turystycznych po województwie podlaskim jako atrakcję wartą zobaczenia.
Położenie
Galeria zdjęć
Dąbrówka Kościelna, wielkopolskie.
Polska ,62-280
