Położenie względem otoczenia

Pomnik stoi przy ul. Krakowskiej, głównym deptaku w centrum Opola.

Tekst inskrypcji

Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego.

Ogólny opis

Pomnik ma wysokość 15 m., przedstawia grecką boginię zwycięstwa Nike z uniesioną ręką siedzącą na żubrze. Całość została wykonana z betonu i stali. Przed cokołem umieszczono pamiątkowe tablice: jedna, z pięcioma prawdami Polaka spod znaku Rodła.

Stan zachowania

Dobry

Okoliczności odsłonięcia pomnika

W 1945 r. Opolszczyzna w całości została włączona w granice Polski, wcześniej przez kilka wieków tereny te należy do państwa niemieckiego. Konkurs na projekt pomnika został ogłoszony przez władze Opola w 1968 r. Pomnik odsłonięto 9 maja 1970 r. w obchodzoną wówczas 25-tą rocznicę zwycięstwa nad III Rzeszą i włączenia Śląska Opolskiego do Polski. Uroczystość odbyła się z udziałem lokalnych władz państwowych i partyjnych. Autorem pomnika jest Jan Borowczak. Otoczenie zostało zaprojektowane przez Floriana Jesionowskiego.

Późniejsza historia

Pierwotna nazwa pomnika: Bojownikom o Wolność Śląska Opolskiego oraz istniejący wcześniej napis „Nieugiętemu w walce z germanizacją ludowi śląskiemu” miały wskazywać na odwieczny polski charakter Opolszczyzny, której Niemcy byli tylko okupantami. Wyraźnie antyniemiecką wymowę miało też umieszczenie na cokole nazw zwycięskich bitew z Niemcami od Cedyni (972 r.) począwszy na drugiej wojnie światowej skończywszy. Wpisywało się to obecną w latach 60. antyniemiecką propagandę i utrwalanie stereotypu agresywnego charakteru Niemiec. Służyło to przede wszystkim konsolidacji narodu przeciw wspólnemu wrogowi oraz umacnianiu przekonania o konieczności sojuszu z ZSRR jako przeciwwagi dla wrogich Niemiec. Pomnik odgrywał ważną funkcję jako miejsce pamięci. Był centralnym punktem obchodów oficjalnych świąt państwowych. W jego pobliżu akcje organizowała także istniejąca w latach 80. opozycja antykomunistyczna.

Współczesne znaczenie

Pomnik odgrywa istotną rolę jako miejsce głównych uroczystości patriotycznych organizowanych w mieście, m.in. w święta państwowe (1 i 3 V, 11 XI) oraz manifestacji politycznych o różnym charakterze. Wymowa pomnika straciła swój antyniemiecki wydźwięk, zmieniono jego nazwę oraz usunięto nazwy bitew. Zamontowanie tablic wskazujących wyraźnie na powstańców śląskich oraz działaczy Związku Polaków w Niemczech było zabiegiem mającym na celu skonkretyzowanie osób, którym pomnik był poświęcony. Monument jest jednym z ważniejszych punktów w centrum miasta, doskonale kojarzonym przez Opolan. 

Publikacje, źródła, linki

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Bojownikom_o_Polsko%C5%9B%C4%87_%C5%9Al%C4%85ska_Opolskiego