Położenie względem otoczenia

Pomnik stoi na specjalnie wydzielonym miejscu na skrzyżowaniu ważnych arterii warszawskich: ul. Żwirki i Wigury oraz ul. Wawelskiej.  

Tekst inskrypcji

brak

Ogólny opis

Postać lotnika w mundurze o wysokości 6 m. została odlana z brązu i postawiona na 9-metrowym cokole. Lotnik stoi trzymając w lewej ręce śmigło, u jego stóp znajduje się bomba lotnicza. Na cokole znajduje się płaskorzeźba przedstawiającą „szachownicę” – znak polskich sił powietrznych.

Stan zachowania

Zrekonstruowany

Okoliczności odsłonięcia pomnika

Z inicjatywą postawienia pomnika wystąpili w 1923 r. oficerowie lotnictwa wojskowego, którzy chcieli upamiętnić kolegów poległych w okresie odradzania się Polski po 123 latach zaborów. Autorem projektu był znany rzeźbiarz Edward Wittig. W 1926 r. model przedstawiony przez artystę zyskał akceptację Komitetu Budowy Pomnika. 11 listopada 1932 r. jego uroczystego odsłonięcia na pl. Unii Lubelskiej dokonał marszałek Józef Piłsudski.

Późniejsza historia

Niemieckie władze okupacyjne początkowo zamierzały zdemontować pomnik, ale spotkało się ze sprzeciwem niemieckich pilotów stacjonujących w nieodległych koszarach. Przeddzień Święta 3 Maja w 1942 r. dwaj harcerze Szarych Szeregów: Jan Bytnar „Rudy” i Jan Gut namalowali na cokole pomnika dwie „kotwice” – symbole Polski walczącej. Pomnik ustawiony był wówczas niedaleko siedziby Gestapo przy. Al. Szucha. Były one widoczne na cokole jeszcze wiele lat po wojnie. Pomnik został zniszczony przez Niemców po upadku Powstania Warszawskiego w 1944 r. Pomnik został zrekonstruowany przez Alfreda Jesiona w 1967 r. i ustawiony w obecnej lokalizacji.

Współczesne znaczenie

Pomnik odgrywa szczególnie istotną rolę dla osób związanych z lotnictwem, odbywają się pod nim uroczystości z udziałem lotników m.in. w rocznicę odsłonięcia pomnika i w Święto Lotnictwa Polskiego. Monument trafił również na okładkę „Małej encyklopedii lotników polskich” i czasopisma „Smugi na niebie”. Ze względu na przeprowadzoną akcję Szarych Szeregów jest też symbolem oporu antyhitlerowskiego, w sierpniu 2010 r. na cokole odsłonięto mosiężną „kotwicę” symbolizującą pierwowzór z 1942 r. W uroczystościach brali udział przedstawiciele harcerzy oraz lokalnych władz.

Publikacje, źródła, linki

http://naszemiasto.pl/artykul/historia-pomnika-lotnika-w-warszawie,4495420,artgal,t,id,tm.html

http://web.archive.org/web/20130921060900/http://lotniczapolska.pl/Pomnik-Lotnika-Warszawa-,120

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Lotnika_w_Warszawie

https://www.aviation24.pl/index.php/o-nas/item/2438-swieto-lotnictwa-polskiego-2017-program-uroczystosci