Położenie względem otoczenia

Pomnik zbudowany jest w pobliżu miasta, z dala od zabudowań. Znajduje się na skraju klifu, pod którym znajduje się amfiteatr. Do pomnika prowadzą specjalne drogi dojazdowe.

Tekst inskrypcji

brak

Ogólny opis

Pomnik zbudowany jest na cokole na planie kwadratu. Wykonany jest z czterech pylonów połączonych architrawem. Na pylonach znajdują się rzeźbione sceny symbolizujące walkę Polski z Niemcami o Śląsk. Cały pomnik wykonany jest z granitu. Wysokość pylonów: 11 metrów.

Stan zachowania

Dobry

Okoliczności odsłonięcia pomnika

Po I wojnie światowej Śląsk stał się obszarem spornym między nowo powstałym państwem polskim a Niemcami. Doprowadziło to do wybuchu otwartego konfliktu, który Polacy nazywają Powstaniami Śląskimi (miały one miejsce w latach 1919-21). Ostateczna przynależność Śląska została rozstrzygnięta w drodze plebiscytu. Góra Świętej Anny znalazła się w granicach państwa niemieckiego. W 1938 r. Niemcy odsłonili mauzoleum upamiętniające tych, którzy zginęli w walce z Polakami. W 1945 r., po II wojnie światowej, gdy Śląsk został włączony do państwa polskiego, niemiecki pomnik został zburzony. W tym samym roku władze państwowe, wspierane przez weteranów powstań śląskich, ogłosiły konkurs na pomnik upamiętniający polską walkę o Śląsk. Oficjalne odsłonięcie pomnika odbyło się w 1955 r. Jego autorem jest Xsawery Dunikowski.

Późniejsza historia

Przez cały okres rządów komunistów w Polsce pomnik był miejscem obchodów o charakterze lokalnym, prowincjonalnym i narodowym - organizowanych 21 maja, w rocznicę walk na Górze Świętej Anny. Można jednak wyraźnie wyróżnić dwie główne narracje: dla weteranów powstańczych, a także dla miejscowej ludności, pomnik był przypomnieniem Powstań Śląskich i walki o polskość Śląska. Dla władz państwowych przypomnienie Powstań Śląskich było punktem wyjścia do narracji o odwiecznej polskości Ziem Odzyskanych (obecnie zachodniej i północnej Polski) i podsycaniu niechęci do Niemców. Mniej uwagi poświęcono znaczeniu tego miejsca dla ludzi, którzy osobiście pamiętali o powstaniu.

Współczesne znaczenie

Pomnik jest nadal miejscem lokalnych i wojewódzkich uroczystości upamiętniających Powstania Śląskie - organizowanych 21 maja, w rocznicę walk na Górze Świętej Anny. Po roku 1989 i upadku komunizmu, obchody rocznicowe straciły na znaczeniu nadanym im przez władze komunistyczne. Zrezygnowano również z antyniemieckiego charakteru powstań, a także podkreślania polskość Ziem Odzyskanych. Współczesne uroczystości służą przede wszystkim budowaniu lokalnej tożsamości.

Publikacje, źródła, linki

Wikipedia [link]

Historia: poszukaj [link]

P. Przybyła, Narracje (i) infrastruktury. „Mit Ziem Odzyskanych” w pamięci politycznej wczesnej Polski Ludowej (na przykładzie Góry św. Anny i Ślęzy), Poznań 2016.