Pomnik upamiętniający synagogę w Opolu
Rok odsłonięcia
1998
Osoba/osoby/wydarzenie, którym poświęcony jest pomnik
Pomnik upamiętnia spalenie synagogi podczas „Nocy Kryształowej”, a w szerszym kontekście – niemieckie zbrodnie na Żydach.
Położenie
Opole, zbieg ul. Barlickiego i Piastowskiej
Położenie względem otoczenia
Pomnik znajduje się tuż przy chodniku, przed płotem ogradzającym działkę, na terenie której stała synagoga (a obecnie znajduje się przedszkole).
Tekst inskrypcji
W języku polskim, hebrajskim i niemieckim:
"NA PASTWĘ OGNIA
ŚWIĄTYNIĘ TWĄ WYDALI”
PS. 74, 7A
W TYM MIEJSCU STAŁA SYNAGOGA
SPALONA PRZEZ NAZISTÓW
W CZASIE KRYSZTAŁOWEJ NOCY 9 XI 1938
LUDZIE TEGO NIE ZAPOMNĄ
OPOLE 9 XI 1998
Ogólny opis
Bazaltowy blok, o wymiarach 230 x 140 cm, do którego przytwierdzona jest metalowa tablica z inskrypcją, o charakterystycznym kształcie nawiązującym do macewy.
Stan zachowania
Dobry
Okoliczności odsłonięcia pomnika
Opolska diaspora była silnie zasymilowana, w roku 1933 w Opolu mieszkało 525 Żydów (1,2% ogółu mieszkańców), nie ominęło jej jednak szaleństwo, które rozpętali naziści po przejęciu władzy w Niemczech. W czasie nocy kryształowej 9/10 listopada 1938 roku bojówki nazistowskie wywlekły rabina z mieszkania i zmusiły go do podpalenia synagogi. Resztki budynku rozebrano. Dziś pozostał po nim jedynie nieduży budyneczek, w którym kiedyś mieszkał dozorca.
Inicjatywa budowy pomnika wyszła ze strony prof. Michała Lisa, historyka, pracownika Instytutu Śląskiego. Pomnik został odsłonięty 9 listopada 1998 r., w 60. rocznicę „Nocy Kryształowej”, w obecności władz województwa opolskiego oraz władz miejskich Opola dokonała attache ds. kultury Ambasady Izraela w Warszawie Sylwia Berlatski. Kadisz – żydowską modlitwę za zmarłych – odśpiewał kantor wrocławskiej gminy żydowskiej Henryk Traller. a homilie wygłosili – biskup ewangelickiej diecezji Goerlitz Klaus Wollenweber i biskup diecezji opolskiej ks. Alfons Nossol.
Późniejsza historia
W 2013 r., decyzją władz miejskich, obok pomnika ustawiono tablicę informacyjną o Leonie Baecku, pierwszym rabinie spalonej synagogi.
Współczesne znaczenie
Corocznie przy pomniku, w rocznicę „Nocy Kryształowej”, odbywają się uroczystości, w których udział biorą pracownicy Instytutu Śląskiego, władz miejskich oraz konsulatu RFN w Opolu. Pamięć o spalonej synagodze i uroczyste składanie kwiatów pod pomnikiem są stałym elementem corocznie organizowanych przez Instytut Śląski międzynarodowych konferencji naukowych, pt. Colloquium Opole. Pomnik jest wspominany w przewodnikach miejskich, nie stanowi on jednak ważnego miejsca pamięci dla mieszkańców Opola.
Położenie
Galeria zdjęć
